RISC-V là gì và tại sao Vitalik muốn sử dụng nó cho các hợp đồng thông minh?

Tác giả: Marcel Deer, CoinTelegraph; Người dịch: Baishui, Golden Finance

1. RISC-V là gì?

RISC-V, phát âm là "risk five", là một kiến ​​trúc bộ lệnh nguồn mở hiện đại (ISA) dựa trên các nguyên tắc của Máy tính có bộ lệnh rút gọn (RISC). Nói một cách đơn giản, nó giống như một bản thiết kế xác định một tập hợp các hướng dẫn mà bộ xử lý có thể thực thi.

RISC-V được thiết kế để có tính mô-đun cao, hiệu quả và linh hoạt. Được phát triển ban đầu bởi Đại học California vào năm 2010, khuôn khổ mã nguồn mở này cung cấp cho các nhà phát triển sự linh hoạt để tùy chỉnh chức năng và trường hợp sử dụng, đồng thời tiết kiệm chi phí so với các ISA độc quyền như ARM hoặc x86. RISC-V có nhiều ứng dụng, từ siêu máy tính đến điện thoại thông minh và hiện nay là các blockchain như Ethereum.

Vào ngày 20 tháng 4 năm 2025, nhà đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đã công bố một kế hoạch mở rộng mới "cực kỳ cấp tiến" sẽ thay thế Máy ảo Ethereum (EVM) bằng kiến ​​trúc bộ lệnh RISC-V, nhằm mục đích cải thiện tốc độ và hiệu quả của lớp thực thi của mạng. Ý tưởng là RISC-V là giải pháp tốt nhất cho những hạn chế về khả năng mở rộng của blockchain.

"Mục đích của nó là cải thiện đáng kể hiệu quả của lớp thực thi của Ethereum, giải quyết một trong những nút thắt mở rộng chính và cải thiện đáng kể tính đơn giản của lớp thực thi - trên thực tế, đây có thể là giải pháp khả thi duy nhất".

Ý tưởng là: thay thế EVM bằng RISC-V làm ngôn ngữ máy ảo để viết hợp đồng thông minh", Buterin cho biết.

Ethereum tiếp tục phải đối mặt với phí giao dịch cao và khối lượng giao dịch giảm khi người dùng chuyển sang Lớp 2 để theo đuổi các giao dịch rẻ hơn và nhanh hơn. Điều này phù hợp với chiến lược mở rộng của Ethereum sau khi sáp nhập vào năm 2022. Ý tưởng định hình lại Ethereum của Buterin được coi là cơ hội để Ethereum hiện đại hóa và duy trì sự thống trị của mình như một nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu.

Thứ hai, RISC-V chạy trên Ethereum như thế nào?

Việc thêm RISC-V vào Ethereum vẫn chỉ là một đề xuất đang được cộng đồng và quản trị mạng thảo luận. Buterin đã phác thảo một số cách để triển khai đề xuất, bao gồm chạy hai máy ảo (VM) hoặc chuyển sang RISC-V hoàn toàn.

Ý tưởng đầu tiên về việc hỗ trợ máy ảo là cho phép các hợp đồng chạy trên mô hình EVM hiện có hoặc RISC-V

Một lựa chọn khác, được mô tả là "cực đoan hơn", là sửa đổi giao thức để chuyển đổi các hợp đồng EVM hiện có. Điều này đòi hỏi phải viết lại các hợp đồng hiện có để tương tác với trình thông dịch EVM, trong khi các hợp đồng mới được viết trực tiếp trong RISC-V.

Một thách thức lớn với một thay đổi lớn như vậy là tránh phá vỡ các ứng dụng phi tập trung (DApp) và hợp đồng thông minh hiện có. Ethereum không thể mạo hiểm phá vỡ các hợp đồng hiện có được viết bằng mã EVM hiện tại. Một giải pháp chuyển tiếp có thể liên quan đến việc sử dụng trình thông dịch - về cơ bản là một lớp dịch giữa các ngôn ngữ điện toán khác nhau. Điều này sẽ cho phép các nhà phát triển bắt đầu xây dựng bằng RISC-V trong khi vẫn đảm bảo rằng các hợp đồng EVM truyền thống tiếp tục chạy mà không bị gián đoạn.

III. Ưu điểm chính của RISC-V so với EVM

Nếu RISC-V dẫn đến sự thay đổi lớn trong kiến ​​trúc Ethereum, thì sự thay đổi này sẽ mang lại những lợi ích gì? Về lâu dài, RISC-V sẽ cải thiện hiệu suất và sức mạnh xử lý của hợp đồng thông minh Ethereum.

Theo Buterin, về mặt lý thuyết, kiến ​​trúc mới có thể đạt được hiệu quả cải thiện gấp 100 lần; trên thực tế, con số này khó đạt được, nhưng sự cải thiện vẫn rất đáng kể. Sự cải thiện hiệu quả có liên quan chặt chẽ đến tính phù hợp của RISC-V đối với các hệ thống chứng minh không kiến ​​thức (ZK) và thực hiện hợp đồng thông minh nói chung, vì nó loại bỏ chi phí chung của EVM.

RISC-V không phải là sự thay thế hoàn toàn cho EVM, nhưng RISC-V được sử dụng làm nền tảng của zkEVM hoặc ZK Rollup tương tự, vì trong các hệ thống này, chi phí chứng minh chiếm ưu thế. Sự cải thiện khả năng mở rộng chủ yếu đến từ việc chuyển giao các tác vụ thực hiện sang ZK Rollup, trong khi RISC-V tối ưu hóa quy trình chứng minh.

Hợp đồng thông minh RISC-V có thể chạy nhanh hơn và tiêu thụ ít tài nguyên điện toán hơn. Cải thiện hiệu quả này có thể chuyển thành phí gas thấp hơn cho người dùng cuối. Trong quá trình này, nó cũng sẽ cho phép mạng xử lý nhiều người dùng và giao dịch hơn mà không bị chậm lại. Điều này sẽ trực tiếp cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum và có khả năng giải quyết một trong những vấn đề bị chỉ trích nhiều nhất của ngành công nghiệp blockchain.

Ngoài ra, bộ lệnh đơn giản và linh hoạt của RISC-V phù hợp hơn với các phép tính bằng chứng không kiến ​​thức so với EVM, vốn phát sinh chi phí chung cho các tác vụ hành chính như kế toán gas và quản lý trạng thái.

Thay vì xây dựng lại EVM để hỗ trợ bằng chứng không kiến ​​thức, RISC-V cung cấp một giải pháp thay thế hợp lý giúp đơn giản hóa quá trình phát triển lớp thực thi được tối ưu hóa bằng không kiến ​​thức. Điều này có thể đẩy nhanh lộ trình của Ethereum để đạt được quyền riêng tư và khả năng mở rộng thông qua các bản tổng hợp không kiến ​​thức (ZK Rollups), khiến RISC-V trở thành lựa chọn phổ biến hơn cho EVM.

Bảng sau tóm tắt những điểm khác biệt và ưu điểm chính của RISC-V và EVM.

Thứ tư, RISC-V có được triển khai trong tương lai không?

Đề xuất của Buterin đã gây ra cuộc tranh luận sôi nổi giữa người dùng và nhà phát triển Ethereum. Đây là một ý tưởng đầy tham vọng có thể trở thành cột mốc trên lộ trình phát triển của blockchain hợp đồng thông minh hàng đầu.

Lập trình viên Ben Adams Một số lo ngại đã được nêu ra về đề xuất này: Tóm lại, bằng chứng không kiến ​​thức có thể trở nên hiệu quả hơn, nhưng cũng có thể có một số nhược điểm. Việc xây dựng và thực hiện khối để chạy hợp đồng thông minh có thể kết thúc chậm hơn đáng kể.

“Rủi ro ở đây là các bằng chứng không kiến ​​thức có thể tốt hơn, nhưng việc xây dựng và thực thi khối sẽ tệ hơn đáng kể”, Ben Adams bình luận.

Một người bình luận ẩn danh khác bày tỏ cùng quan điểm: “Tôi đồng ý với Ben Adams rằng EVM nói chung dựa trên kiến ​​trúc U256, vì vậy việc trừu tượng hóa thành RISC-V sẽ làm giảm hiệu suất thực thi tổng thể. ”

Những người khác dường như đồng ý rằng RISC-V là một ý tưởng hay để giúp giảm tình trạng tắc nghẽn, nhưng lại đặt câu hỏi liệu nó có nên được ưu tiên hay không khi xét đến những khó khăn về mặt kỹ thuật và chi phí tiềm ẩn.

“Đồng ý, đối với Lớp 1, điểm 2 và 3 có vẻ là một ý tưởng hay để giải quyết tình trạng tắc nghẽn Lớp 1. Nhưng đây có phải là điều chúng ta muốn ưu tiên không? Đặc biệt là khi xét đến quy mô chi phí công nghệ? ” Adam Cochran nói thêm.

Rõ ràng là đề xuất này vẫn cần được làm rõ và thảo luận thêm trong cộng đồng Ethereum. Mặc dù đề xuất này hứa hẹn sẽ hợp lý hóa quy trình một cách triệt để để cải thiện hiệu quả và tốc độ, nhưng nó cũng đưa ra một thay đổi kỹ thuật phức tạp. Có thể mất nhiều năm để xem xét lại cách thức hoạt động của chuỗi khối Layer-1.

Tất nhiên, giống như bất kỳ dự án phi tập trung nào, việc phê duyệt đánh giá không chỉ phụ thuộc vào kế hoạch kỹ thuật; nó đòi hỏi sự tham gia của cộng đồng. Do đó, hiện tại, đề xuất của Buterin đã gây ra cuộc thảo luận rộng rãi về bất kỳ hành động phát triển sắp tới nào.