Tác giả: Spirit, Golden Finance
1. Bối cảnh: Tình hình hiện tại và những thách thức của cơ chế lạm phát của Solana
Cơ chế lạm phát hiện tại của Solana dựa trên một lịch trình cố định, với tỷ lệ lạm phát ban đầu là 8%, giảm 15% mỗi năm và mục tiêu dài hạn là 1,5%. Tính đến ngày 10 tháng 3 năm 2025, tỷ lệ lạm phát hàng năm là khoảng 4,68% (dữ liệu Solana Compass) và tổng nguồn cung là khoảng 587 triệu SOL, trong đó 65%-70% (khoảng 390 triệu SOL) được thế chấp. Cơ chế này đã phơi bày các vấn đề sau trong quá trình hoạt động: 1. Lạm phát không phù hợp với nhu cầu của mạng. Tỷ lệ lạm phát cố định không phản ánh sự tham gia thực tế của mạng (chẳng hạn như tỷ lệ đặt cược) hoặc mức độ hoạt động kinh tế, dẫn đến sự không phù hợp giữa việc phát hành mã thông báo và nhu cầu bảo mật. Nhà đồng sáng lập Solana Labs Anatoly Yakovenko chỉ ra tại X rằng lạm phát hiện tại gây ra khoảng 1-2 tỷ đô la "chi phí chết" mỗi năm.
2. Áp lực bán từ lạm phát cao
Dựa trên giá trị thị trường lưu hành đầy đủ hiện tại của SOL là khoảng 74,2 tỷ đô la Mỹ, tỷ lệ lạm phát 4,68% sẽ làm tăng thêm khoảng 3,47 tỷ đô la Mỹ vào SOL mỗi năm (ước tính), phần lớn trong số đó được các bên thế chấp bán để trang trải chi phí, tạo ra áp lực liên tục lên giá.
3. Khuyến khích staking không đủ và rủi ro bảo mật
Mặc dù tỷ lệ staking cao tới 65%-70%, nhưng lạm phát cố định không thể điều chỉnh phần thưởng một cách linh hoạt, điều này có thể dẫn đến việc giảm tỷ lệ staking khi thị trường trì trệ hoặc khi sự cạnh tranh về lợi nhuận DeFi gia tăng, đe dọa đến bảo mật mạng lưới. SIMD-228 được đề xuất bởi Tushar Jain và Vishal Kankani của Multicoin Capital và được cải tiến bởi nhà kinh tế học Max Resnick của Anza. Nó nhằm mục đích tối ưu hóa mô hình lạm phát thông qua các cơ chế dựa trên thị trường. Đề xuất này đã được thông qua với đa số phiếu bầu vào ngày 10 tháng 3 (dữ liệu cụ thể sẽ được cập nhật trên Solscan), đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách kinh tế của Solana.
2. Thiết kế: Cơ chế cốt lõi và khái niệm của SIMD-228
SIMD-228 thay đổi việc phát hành SOL từ lịch trình cố định sang mô hình động dựa trên tỷ lệ thế chấp. Thiết kế cốt lõi của nó như sau:
1. Công thức lạm phát động
Công thức điều chỉnh tỷ lệ lạm phát là:
Δi = 0,05 * Δs
Nếu tỷ lệ thế chấp cao hơn 50%, tỷ lệ lạm phát sẽ giảm; nếu thấp hơn 50%, tỷ lệ lạm phát sẽ tăng, đảm bảo cân bằng giữa an ninh mạng và hiệu quả kinh tế.
2. Tỷ lệ staking mục tiêu và phạm vi an toàn
Tỷ lệ staking mục tiêu được đặt ở mức 50%, dựa trên sự đồng thuận PoS của Solana:
Thấp hơn 33,3% có thể làm tăng nguy cơ phân nhánh;
Trên 66,6%, biên độ an toàn giảm.
50% là giá trị trung bình, tính đến cả tính phi tập trung và tính bền vững về kinh tế.
3. Thiết kế thời kỳ chuyển tiếp
Đề xuất kéo dài thời kỳ chuyển tiếp lên 50 kỷ nguyên (khoảng 4-6 tháng) và điều chỉnh dần từ mức 4,68% hiện nay để tránh biến động mạnh trên thị trường.
Khái niệm thiết kế: Giảm phát hành không cần thiết thông qua cơ chế thị trường, tăng sự khan hiếm SOL và đảm bảo an ninh mạng. Phân tích của Helius cho thấy nếu tỷ lệ thế chấp vẫn ở mức 65%, tỷ lệ lạm phát có thể giảm xuống dưới 1%.
3. Giải quyết vấn đề: So sánh các mục tiêu của SIMD-228 với các chuỗi công khai chính thống
SIMD-228 đề xuất các giải pháp cho các vấn đề hiện tại của Solana. Sau đây là phân tích so sánh các mục tiêu của SIMD-228 với các mục tiêu của Ethereum và Sui:
1. Giảm áp lực bán do lạm phát
Tình hình hiện tại của Solana: Tỷ lệ lạm phát 4,68% làm tăng thêm khoảng 3,47 tỷ đô la SOL mỗi năm. Sau khi đề xuất được thông qua, dự kiến sẽ giảm xuống còn 1% hoặc thậm chí là 0% (mô phỏng Helius), làm giảm áp lực bán khoảng 2 tỷ đô la.
So sánh với Ethereum: Ethereum đã giới thiệu cơ chế hủy thông qua EIP-1559. Tỷ lệ lạm phát vào năm 2025 sẽ vào khoảng 0,5%-1% (dữ liệu từ Ethereum Foundation) và nguồn cung sẽ được điều chỉnh động dựa trên phí giao dịch. SIMD-228 của Solana được điều chỉnh trực tiếp bởi tỷ lệ thế chấp. Cơ chế này đơn giản hơn nhưng không có phần bổ sung phá hủy.
So sánh Sui: Sui áp dụng sự đồng thuận DPoS và Mysticeti, với tỷ lệ lạm phát hàng năm khoảng 3% (theo ước tính của CoinGecko). Nó trợ cấp cho người xác thực thông qua phí giao dịch, nhưng không có thiết kế lạm phát động và việc kiểm soát áp lực bán phụ thuộc vào tăng trưởng sinh thái.
2. Tối ưu hóa các ưu đãi đặt cược
Mục tiêu của Solana: điều chỉnh phần thưởng một cách linh hoạt, tăng phát hành khi tỷ lệ đặt cược thấp hơn 50%, khuyến khích sự tham gia và ngăn chặn sự suy giảm bảo mật.
So sánh với Ethereum: Tỷ lệ staking Ethereum là khoảng 28% (dữ liệu tính đến tháng 3 năm 2025) và được khuyến khích thông qua phần thưởng cố định (khoảng 1,5%-2% hàng năm) và MEV (giá trị khai thác được của thợ đào), với tính linh hoạt thấp.
So sánh với Sui: Tỷ lệ cam kết của Sui là khoảng 40%-45% (ước tính của Mysten Labs), phần thưởng được liên kết với phí gas và cơ chế khuyến khích dựa nhiều hơn vào hoạt động giao dịch thay vì điều chỉnh tỷ lệ cam kết.
3. Nâng cao hiệu quả kinh tế
Cải tiến Solana: Từ "phát thải câm" sang "phát thải thông minh", việc phát hành được gắn với nhu cầu thị trường để tránh "trả quá nhiều" chi phí bảo mật.
So sánh với Ethereum: Ethereum đạt được sự cân bằng cung cầu thông qua PoS và EIP-1559, nhưng phụ thuộc vào phản hồi phức tạp của thị trường (phí gas) và tốc độ điều chỉnh chậm hơn chu kỳ kỷ nguyên của Solana.
So sánh với Sui: Thiết kế lạm phát của Sui tương đối tĩnh và không phản ứng kịp thời với thị trường theo thời gian thực như Solana, nhưng quá trình xử lý song song (TPS lên tới 297.000) lại có cách tiếp cận khác đối với hiệu quả kinh tế.
SIMD-228 giúp Solana chủ động hơn Ethereum trong việc kiểm soát lạm phát và linh hoạt hơn Sui, nhưng nó không có cơ chế hủy của Ethereum và khả năng bổ sung thông lượng cao của Sui, và có thể cần các nâng cấp và cải tiến tiếp theo.
IV. Tác động trong tương lai: Những thay đổi tiềm tàng trong hệ sinh thái Solana
Sau khi SIMD-228 được thông qua, tác động của nó sẽ dần trở nên rõ ràng. Sau đây là triển vọng ngắn hạn, trung hạn và dài hạn:
1. Tác động ngắn hạn (1-3 tháng)
Biến động giá: Kỳ vọng lạm phát giảm đã đẩy giá SOL lên, đã tăng lên 124 đô la (+9%) vào ngày 11 tháng 3.
Điều chỉnh cam kết: Lợi suất giảm có thể khiến một số tiền chảy vào DeFi (như Raydium, khối lượng giao dịch 24 giờ tăng 15%). Nếu tỷ lệ cam kết giảm xuống dưới 50%, lạm phát có thể phục hồi.
2. Tác động trung hạn (3-6 tháng)
Bảo mật mạng: Mô phỏng Helius cho thấy lạm phát ổn định và an toàn trong các kịch bản đặt cược cao; trong các kịch bản đặt cược thấp, lạm phát cao có thể làm tăng áp lực bán và cần quan sát khả năng thích ứng của cộng đồng.
Sự tham gia của các tổ chức: Lạm phát giảm xuống dưới 1% có thể thu hút dòng vốn đổ vào sau khi ETF được chấp thuận (Medium dự đoán thêm 20 tỷ đô la), nhưng "lợi nhuận khó lường" được Lily Liu cảnh báo có thể làm chậm trễ các quyết định của tổ chức.
3. Tác động dài hạn (6-12 tháng)
Kinh tế token: Lạm phát tiến gần đến 1% làm tăng tình trạng khan hiếm SOL và có thể làm tăng giá trị đầu tư dài hạn của nó, nhưng cần phải cân bằng nhu cầu của hệ sinh thái DeFi.
Cạnh tranh sinh thái: So với Ethereum (sinh thái trưởng thành) và Sui (đổi mới công nghệ), nếu Solana duy trì được lợi thế về lạm phát thấp và hiệu suất cao, nó có thể củng cố vị thế của mình trong cuộc cạnh tranh Lớp 1.
V. Tóm tắt
Việc thông qua SIMD-228 đánh dấu sự chuyển đổi của Solana từ mô hình lạm phát cố định sang mô hình do thị trường thúc đẩy, giải quyết các vấn đề về lạm phát quá mức và động cơ không đủ mạnh. So với cơ chế hủy diệt của Ethereum và lạm phát tĩnh của Sui, thiết kế động của Solana linh hoạt hơn nhưng vẫn yêu cầu tối ưu hóa phản hồi sinh thái. Thị trường có thể biến động trong ngắn hạn, nhưng sẽ có lợi cho giá trị SOL và hiệu quả mạng lưới trong trung hạn. Về dài hạn, chúng ta cần cảnh giác với sự phục hồi lạm phát khi tỷ lệ thế chấp giảm xuống dưới 50%.
Tương lai của Solana phụ thuộc vào sự đổi mới liên tục về công nghệ và kinh tế, và SIMD-228 là bước tiến quan trọng hướng tới một hệ sinh thái trưởng thành.
Brian
Weiliang
Miyuki
Alex
Joy