Tác giả: Shayon Sengupta, Multicoin Capital; Người biên dịch: 0xjs@Golden Finance
Hôm nay, chúng tôi rất vui mừng thông báo rằng Multicoin đã dẫn đầu thương vụ mua lại chiến lược GEOD, token gốc của mạng lưới Geodnet, từ Geodnet Foundation với giá 8 triệu đô la.
Geodnet là mạng định vị chính xác tận dụng mô hình kinh tế Mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) để cung cấp các dịch vụ định vị quan trọng cho máy bay không người lái, xe tự lái và hàng chục triệu robot dự kiến sẽ phát triển mạnh trên toàn thế giới trong những năm tới.
AI vật lý đang xuất hiện
Trong "Blade Runner 2049", chúng ta đã thấy một thế giới tương lai nơi người máy sống cùng với con người như những người đồng đóng góp cho nền kinh tế và xã hội. Đến năm 2025, robot của chúng ta sẽ ít giống con người hơn, nhưng các máy móc chuyên dụng đã xâm nhập vào mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại.
Các mô hình ngôn ngữ đang biến trí thông minh thành hàng hóa, giải phóng các loại sáng tạo mới và chuyển đổi công việc tri thức. Nhưng AI không chỉ có văn bản, hình ảnh và video. Sự tiến hóa của trí tuệ nhân tạo đang diễn ra trong thế giới vật lý và robot chính là lĩnh vực tiếp theo.
Khi các mô hình AI trở nên mạnh mẽ hơn, khả năng hiểu và tương tác với môi trường vật lý của chúng sẽ được cải thiện đáng kể. Sự thay đổi này sẽ tạo ra các loại hệ thống tự động mới, từ xe tự lái và robot hình người đến máy bay không người lái và thiết bị tự động hóa công nghiệp, hoạt động với trí thông minh và khả năng tự chủ chưa từng có.
Để những chú rô-bốt này hoạt động bình thường, chúng cần trả lời một câu hỏi cơ bản: "Tôi đang ở đâu?"
Vị trí hóa: Vấn đề trị giá 5 tỷ đô la
Với hàng chục triệu thiết bị tự động và bán tự động được triển khai, tất cả chúng đều phải đối mặt với cùng một thách thức: nhận thức không gian. Máy bay không người lái thực hiện nhiệm vụ giao hàng, xe tự lái di chuyển trong môi trường đô thị đông đúc và máy móc nông nghiệp thực hiện việc trồng trọt chính xác đều yêu cầu độ chính xác định vị dưới cm để hoạt động an toàn và hiệu quả.
Để đạt được mức độ chính xác này, các hệ thống này dựa vào công nghệ kết hợp cảm biến, kết hợp nhiều phương pháp định vị.
LiDAR cung cấp bản đồ độ sâu có độ phân giải cao, nhưng không hoạt động tốt trong điều kiện sương mù hoặc mưa (và nó cũng nặng, tốn pin và đắt tiền). Radar cung cấp phép đo khoảng cách đáng tin cậy nhưng thiếu độ chính xác cao.
SLAM (Định vị và lập bản đồ đồng thời) dựa trên tầm nhìn cho phép lập bản đồ theo thời gian thực, nhưng hiệu suất giảm trong môi trường có tầm nhìn kém.
Mỗi phương pháp này đều có hạn chế và không có hệ thống nào là hoàn hảo. Trong lĩnh vực phương pháp định vị, định vị Hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu (GNSS) sử dụng các trạm gốc động học thời gian thực (RTK) để hiệu chỉnh được coi là một trong những phương pháp đầu vào đáng tin cậy nhất.
Định vị GNSS tiêu chuẩn vốn không chính xác do nhiễu khí quyển và lỗi đa đường, với độ lệch lên tới 5-10 mét. RTK giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng các trạm gốc cố định để so sánh tín hiệu vệ tinh với các vị trí đã biết và truyền dữ liệu hiệu chỉnh theo thời gian thực. Phương pháp này có thể đạt được độ chính xác đến từng centimet, đây là bước đột phá quan trọng trong các ứng dụng AI vật lý. Hầu hết các công ty robot và tự động hóa lớn đều tích hợp RTK vào hệ thống của họ, chẳng hạn như DJI cho máy bay không người lái có độ chính xác cao, John Deere cho máy kéo tự lái, Tesla cho ô tô tự lái và Boston Dynamics cho robot kiểm tra công nghiệp.
Nguồn hình ảnh: GNSS Store
Một vấn đề với RTK hiện nay là chi phí. Việc xây dựng và bảo trì các trạm gốc RTK đòi hỏi nhiều vốn và đầu tư đáng kể vào phần cứng, mua sắm địa điểm và bảo trì. Các nhà cung cấp truyền thống như Trimble, Hexagon và Topcon tự xây dựng các trạm gốc này và tính phí khách hàng hàng nghìn đô la cho mỗi thiết bị được theo dõi, hạn chế khả năng tiếp cận và tốc độ triển khai. Phạm vi phủ sóng có xu hướng tập trung ở những khu vực có lợi nhuận, dẫn đến một số nơi vẫn chưa thể có được dịch vụ định vị có độ chính xác cao.
Phá vỡ cấu trúc chi phí với DePIN
Chúng tôi đã trình bày chi tiết cách DePIN do người đóng góp sở hữu và được khuyến khích bằng mã thông báo sẽ phá vỡ cấu trúc chi phí của mạng lưới toàn cầu sử dụng nhiều phần cứng. Geodnet, mạng lưới định vị chính xác lớn nhất thế giới, đang tận dụng các nguyên tắc này để khuyến khích các nhà khai thác độc lập lắp đặt các trạm gốc RTK và cung cấp dữ liệu hiệu chỉnh để đổi lấy phần thưởng là mã thông báo.
Bằng cách chuyển gánh nặng chi phí từ một nhà điều hành duy nhất sang một mạng lưới phân tán, Geodnet có thể triển khai các trạm gốc RTK cấp sản xuất với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các nhà cung cấp truyền thống, cụ thể là loại bỏ hai chi phí lớn nhất khi xây dựng mạng lưới: đất đai và nhân công. Do đó, Geodnet có thể mở rộng phạm vi phủ sóng nhanh hơn, đảm bảo tính dự phòng và cung cấp dịch vụ hiệu chỉnh GNSS đáng tin cậy hơn so với các công ty hiện tại.
Kết quả là một mạng lưới phân phối toàn cầu mở rộng tự nhiên trong khi vẫn duy trì chất lượng dịch vụ như cũ, đồng thời giảm giá cho người dùng cuối.
Geodnet đã tích cực mở rộng kể từ năm ngoái. Số lượng trạm gốc mạng tăng từ 1.400 vào tháng 11 năm 2022 lên 7.800 vào tháng 6 năm 2024. Tính đến tháng 1 năm 2025, có hơn 13.000 trạm gốc tại 4.377 thành phố và 142 quốc gia.
Nguồn hình ảnh: Dune Analytics
Mạng lưới đã đạt đến "quy mô quan trọng" với phạm vi phủ sóng có khả năng phục vụ hơn 60% thị trường hiệu chỉnh GNSS tiềm năng. Đáng chú ý, mạng lưới đã mua lại nguồn cung này với hiệu quả sử dụng vốn cực cao, với chỉ 11% tổng số token được phát hành cho những người đóng góp trong ba năm qua.
Nguồn ảnh: Bảng điều khiển Geodnet
Geodnet là một ví dụ điển hình về ứng dụng thành công của mô hình DePIN trong thực tế, không chỉ trong lý thuyết. Không chỉ các trạm gốc Geodnet rẻ hơn rất nhiều khi mua và triển khai (tức là một thiết bị tiêu dùng có giá 700 đô la so với một trạm gốc RTK doanh nghiệp có giá 12.000 đô la; triển khai dày đặc hơn trên mạng lưới tiêu dùng có thể đạt được phạm vi phủ sóng tương đương với một trạm gốc RTK doanh nghiệp), mà phí hàng năm của chúng cũng thấp hơn rất nhiều do loại bỏ được chi phí triển khai phần cứng. Geodnet chắc chắn là giải pháp định vị có khả năng mở rộng và cạnh tranh nhất về chi phí hiện nay trên toàn thế giới.
Hiện tại, doanh thu trên chuỗi hàng năm của Geodnet là khoảng 3 triệu đô la Mỹ, đến từ các thỏa thuận dịch vụ cấp doanh nghiệp đã ký với các khách hàng như Propeller, DroneDeploy, Quectel và Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA). Trong các dự án DePIN hiện nay, doanh thu từ phía cầu của Geodnet đang tăng trưởng nhanh nhất.
Trong những cuộc trò chuyện đầu tiên với nhà sáng lập Geodnet Mike Horton, chúng tôi đã hỏi ông ấy làm thế nào để giành được sự tin tưởng của một số khách hàng là những người dùng xe tự hành, máy bay không người lái và robot nông nghiệp nổi tiếng nhất thế giới. Câu trả lời của ông luôn giống nhau: lợi thế về chi phí cấu trúc cốt lõi do DePIN mang lại.
Bước ngoặt
Trong thập kỷ tới, các ngành công nghiệp có thể sẽ triển khai hàng chục triệu robot, chuyển đổi hoạt động hậu cần, cơ sở hạ tầng và tự động hóa. Máy bay không người lái sẽ tiến hành kiểm tra đường dây điện và đường ống theo thời gian thực. Xe tự lái sẽ cải thiện dịch vụ vận chuyển hàng hóa và gọi xe. Kho hàng sẽ giảm sự phụ thuộc vào nhân công thông qua các máy móc chuyên dụng. Robot hình người sẽ xuất hiện trong các gia đình để giúp đỡ công việc hàng ngày.
Nếu không có dữ liệu định vị đáng tin cậy, không một robot nào trong số này có thể hoạt động được. Xe tự hành sẽ cần GNSS được tăng cường RTK khi di chuyển trong các khu vực đô thị đông đúc, nơi mà chỉ có GPS không thể hoạt động được. Máy bay không người lái cần được định vị chính xác để hạ cánh chính xác tại các trạm sạc. Chúng tôi tin rằng định vị RTK không chỉ bổ sung cho các chế độ cảm biến khác như LiDAR và RADAR mà còn rất quan trọng.
Nhiều công ty chế tạo robot chi hàng triệu đô la mỗi năm cho các dịch vụ hiệu chỉnh GNSS truyền thống, vốn tốn kém, phạm vi phủ sóng hạn chế và độ chính xác không nhất quán. Chúng tôi tin rằng Geodnet đang cung cấp những sản phẩm tiết kiệm chi phí hơn và chất lượng cao hơn cho những khách hàng hiện tại và nhiều khách hàng khác trong tương lai.
Sự bùng nổ của robot do AI điều khiển không phải là câu hỏi “nếu” mà là “khi nào”. Tất cả các robot ở đâu? Họ đang tới rất nhanh. Với Geodnet, chúng ta sẽ biết chính xác chúng ở đâu.
Weatherly
