Có phải hiện nay có quá nhiều Layer 2 trong ngành công nghiệp không?

Tác giả: Igor Mandrigin, đồng sáng lập và CTPO của Gateway.fm; Người dịch: Baishui, Golden Finance

Cứ vài tuần, có vẻ như một Layer 2 mới lại được ra mắt, khiến một số nhà bình luận trong ngành Web3 lo ngại về sự phân mảnh. Một báo cáo gần đây từ Gemini Institutional Insights cho biết thực tế là một giải pháp Ethereum Layer 2 mới được ra mắt sau khoảng 19 ngày. Đối mặt với sự gia tăng không ngừng của các giải pháp zkEVM mới và Rollup lạc quan vào thị trường, tiếng nói chỉ trích ngày càng lớn hơn: "Đây chắc chắn là điểm bão hòa và chúng ta không cần thêm chuỗi nữa".

Một số nhà phê bình Layer 2 thẳng thắn nhất tin rằng Layer 2 là thừa thãi, nhưng ý tưởng này quá hạn hẹp. Theo nhiều cách, việc cho rằng tốc độ tạo ra các Lớp mới nên chậm lại cũng giống như cho rằng có quá nhiều trang web vào năm 1998. Sự phát triển mạnh mẽ của Lớp 2 không khiến không gian Web3 trở nên quá phình to hoặc phân mảnh. Ngày nay không còn nhiều chuỗi cửa hàng như vậy nữa. Con số này thấp đến mức nực cười, và chúng ta đang ở giai đoạn đầu của sự bùng nổ kéo dài nhiều thập kỷ về cơ sở hạ tầng blockchain chuyên biệt, dạng mô-đun.

Sự trỗi dậy của L2 không phải là hiện tượng nhất thời.

Trong khi một số người cho rằng làn sóng L2 mà chúng ta đang trải qua chỉ là cơn sốt ngắn ngủi bùng phát do sự sụp đổ của DeFi, thì thực chất đây là sự mở rộng của cơ sở hạ tầng cấp doanh nghiệp, với các ngân hàng (bao gồm cả Deutsche Bank), các studio trò chơi (hoạt động chơi game trên một số blockchain L2 đã tăng hơn 20.000% vào tháng 2 năm 2025), mạng lưới hậu cần và các nhà sản xuất toàn cầu đều tham gia.

Các ngành như ngân hàng và hậu cần thường có xu hướng tránh rủi ro và không dễ dàng thực hiện các chuyển đổi công nghệ lớn. Họ làm điều này vì cần thiết và trong nhiều trường hợp, chuỗi công cộng không thể đáp ứng được nhu cầu của họ. Quay trở lại với bản chất ngại rủi ro của mình, các doanh nghiệp và tổ chức lớn trong các ngành này thường không muốn xây dựng trên nền tảng L1 chung. Thay vào đó, họ muốn triển khai chuỗi của riêng mình và tận hưởng hiệu suất tùy chỉnh, chi phí có thể dự đoán được, tuân thủ pháp luật và quyền riêng tư chặt chẽ.

Sự tập trung vào các mạng lưới độc quyền này không chỉ có ở Web3. Chúng ta hãy cùng suy nghĩ về điều này. Facebook, Netflix và JPMorgan Chase có từng đồng tổ chức GeoCities không? Tất nhiên là không, vậy Web3 có gì khác biệt? Kiến trúc Layer1 và monolithic dùng chung có thể phù hợp cho các thử nghiệm token ban đầu và các nguyên mẫu DeFi có thể cấu hình. Tuy nhiên, thực tế là chúng không thể hỗ trợ được tính phức tạp, gánh nặng pháp lý hoặc các yêu cầu hợp đồng của các doanh nghiệp thực tế.

Tính khả thi ngày càng tăng của L2

Nhờ vào ngăn xếp mô-đun, nền tảng Rollup-as-a-Service và công nghệ chống rò rỉ thông tin đột phá, việc xây dựng các chuỗi chuyên dụng ngày càng trở nên khả thi hơn và được nhiều doanh nghiệp trong nhiều ngành chấp nhận. Khi cơ sở hạ tầng được cải thiện, chi phí triển khai và duy trì một chuỗi chuyên dụng cũng sẽ giảm, do đó có thể mong đợi số lượng L2 sẽ tăng đáng kể theo thời gian.

Một số người quan sát sẽ thấy tương lai bất định cho người dùng khi buộc phải chuyển đổi giữa các blockchain khác nhau và họ cũng sẽ bày tỏ lo ngại về tình trạng phân mảnh thanh khoản và sự phân tán của các tài sản có thể giao dịch trên nhiều nền tảng. Những lo ngại này là thiển cận. Chúng tôi đang cho phép khả năng tương tác liền mạch thông qua lớp thanh toán chung, cầu nối giảm thiểu sự tin cậy và trừu tượng hóa tài khoản thống nhất. Cuối cùng, người dùng cuối sẽ không quan tâm liệu họ có nằm trong Rollup #4.318 hay chuỗi #9.072 hay không; họ có thể giao dịch dễ dàng và vui vẻ.

Cũng giống như điện toán đám mây đã mở khóa khả năng mở rộng quy mô bằng cách tách biệt các lớp phần cứng, blockchain mô-đun đang mở khóa khả năng mở rộng quy mô để chuyển giao giá trị, phát hành tài sản và lập trình được sự tin cậy. Bất kể những người hoài nghi nói gì, các Layer-2 chuyên dụng sẽ không cạnh tranh lẫn nhau. Chúng sẽ phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp, khu vực pháp lý và trường hợp sử dụng khác nhau. Lớp 2 dành cho giao dịch tần suất cao và Lớp 2 dành cho đăng ký đất đai quốc gia có thể cùng tồn tại.

Chúng ta không bị trói buộc bởi xiềng xích mà chỉ đang khám phá bề nổi của bức tranh toàn cảnh. Bất kỳ ai nghiêm túc đặt cược vào sự hợp nhất hoặc một chuỗi "người chiến thắng sẽ giành được tất cả" kỳ diệu nào đó chỉ đơn giản là đang đặt cược vào quy mô và chủ quyền. Yếu tố quan trọng thực sự là hàng trăm lớp thứ cấp và hàng nghìn trường hợp sử dụng, cùng nhau tạo nên một tương lai có thể mở rộng và theo mô-đun.